سلسله مطالب در مورد گنبد نمکی(شرحی بر دریاچه های نمکی موقت ( پلایاها ) )

  بخشهای مختلف سطح یک پلایا
  تمام یا بخشی از سطح یک پلایا در فصول پر باران معمولاً بصورت دریاچه های کم ژرفا است که بطور مداوم یا موقت پوشیده از آب می باشد، یعنی در مواقع خشک که سطح آب زیرزمینی در حدود 30 تا 100 سانتی متری از کف پلایا است ، بعد از بارندگی سطح آب زیرزمینی بالا آمده و در نقاط پست تر پلایا دریاچه های کم ژرفا را پدید می آورد. در آب و هوای معمولی و کم باران پلایا از نظر شکل سطحی از حاشیه به مرکز ، از مخروط افکنه های حاشیه ، پهنه های رسی ، منطقه مرطوب(wet zone )و مرداب ، پوسته نمکی(salt crust )و دریاچه های فصلی تشکیل شده است.
  مسائل هیدرولوژیکی ، تغییرات آب و هوایی ، وضعیت زمین شناسی سنگ های اطراف و سنگ بستر( bed rock )کنترل کننده شرایط حاکم بر پلایا است ، بطوری که عمدتاً دو عامل سطح آب زیرزمین و مقدار کانی های محلول در آن که توسط میزان بارندگی ها کنترل می شوند ، سبب زوناسیون یا منطقه بندی موجود در پلایا گردیده است . زونهای مخروط افکنه و پهنه های رسی که در حواشی پلایا است از قوانین رسوب گذاری در دشت ها تبعیت میکند ( یعنی دانه بندی از حاشیه به داخل دشت ریزتر می شود ) . سطح آب زیرزمینی در مناطق دامنه ای مخروط افکنه پائین است و به سمت پهنه های رسی به تدریج به سطح زمین نزدیکتر شده و در زون مرطوب سطح آب زیر زمینی با سطح زمین تلاقی میکند و زون مرطوب باتلاقی را بوجود می آورد.
  زون پوسته نمکی ( که اغلب از یک لایه کلر ورسدیم تشکیل شده) در واقع توده شورابه دریاچه ای است که به دلیل اشباع بودن از املاح ( کلرور سدیم ) و تبخیر بالا ، بصورت یک لایه سخت نمک در سطح است . آب زیر زمینی در پوسته نمک تشکیل سفره آب زیر زمینی فوقانی ( بصورت شورابه اشباع در خلل و فرج بین بلوری) را در پلایا میدهد که به آن شورابه بین کریستالی(Intercrystalline brine )گفته میشود.
  دریاچه های کم ژرفا و فصلی در بعضی مناطق پلایا در صورتی بوجود می آید که سطح ایستایی شورابه زیرزمینی بعد از بارندگی ها بالا بیاید.
  ترکیب نمکهای جامد و محلول در شورابه پلایاها ، تحت تاثیر جنس سنگ های حوضه آب ریز قرار داشته و با توجه به میزان حلالیت و درجه اشباع خود سبب تشکیل منطقه بندی( Zonation )ترکیبی در پلایاها می شود ، نمونه جالب از این نوع پلایاها ، دریاچه سیرلز(serles )کالیفرنیا است که ذخایر املاح تبخیری در آن بصورت لایه های نمک جامد است . در سر تا سر ایران بیش از 60 پلایا(دریاچه های نمک خشک یا فصلی ) گسترش دارد که کویر دریاچه قم ، کویر بزرگ ، مرداب گاوخونی و پلایاهای ابرقو از آن جمله است . در بسیاری از پلایاها منطقه بندی خاصی در چگونگی انتشار کانی های تبخیری از مرکز به طرف حواشی پلایا وجود دارد.

,,

بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی گنبد نمکی کنار سیاه

 

سلام

 گنبد نمکی کنار سیاه در 90 کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در فاصله 20 کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروزآباد قرار دارد. دستیابی به گنبد از جاده آسفالته فیروزآباد- فراشبند امکان پذیر است. تعدادی آبراهه فصلی در اطراف گنبد نمکی وجود دارد. در یال جنوب غربی تاقدیس آغاز، سه چشمه به نام نارک، کنار سیاه و منگرک وجود دارد. آب چشمه های کنار سیاه و منگرگ در اثر تماس با گنبد نمکی کنار سیاه آلوده و شور شده اما آب چشمه نازک شیرین می باشد، این گنبد با وسعتی حدود 37/5 کیلومتر مربع دارای ارتفاع بیشینه 1900 و کمینه 1500 متر از سطح دریا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات منطقه کنار سیاه، مقایسه غلظت فلزات سنگین با استانداردها، بررسی تاثیر گنبد نمکی کنار سیاه بر غلظت فلزات سنگین آب و رسوبات منطقه و بررسی روش های جلوگیری از کاهش کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی در منطقه می باشد. نمونه های آب و رسوب در فصل تر (اسفند 85) جمع آوری شد. PH آب، دما و EC در محل اندازه گیری شد و نمونه ها پس از آماده سازی به روش ICP-MS آنالیز شدن. به نظر می رسد که آلودگی موجود در آب و رسوبات منطقه گنبد نمکی کنار سیاه از نوع آلودگی های پراکنشی باشد، که به صورت هرز و رواناب و متشکل از مواد شیمیایی، رسوبات و فلزات سنگین است که از نقاط مختلف گنبد و آبشویی کانی های مختلف و آزاد شدن عناصر سمناکآن حاصل شده اند و به افزایش غلظت این عناصر در آب و رسوبات رودخانه منجر می شوند. بنابراین اصلی ترین منبع عناصر بالقوه سمناک در منطقه فرایندهای زمین زاد می باشد.

 

معدن نمک و گنبد نمکی باچون

 

سلام

با گذر از دل نخلستانهای تازه سر بر اورده باچون و از کنار جویهای اب و با پشت سر گذاشتن گردنه قالاتک(قلعه تک) به کوه نمکی می رسد که وقتی در اولین دید و در انتهای تنگ ناگاه چشمان به کوهی بر می خورد که در زیر نور افتاب می درخشد و رنگ های قرمزو خاکستری جلوه ای خاص به آن می بخشد، دل ناخود آگاه شکوه و جمال خداوندی را می ستاید و از دیدن آن به وجد می آید و همین دید زیباست که مشقت های دیدار را بر من سهل می دارد تا هر از چند گاهی دیداری تازه کنم و شکوه دیگری از آن را به نظاره بنشینم.

شرح گروه گردشگری(‍‍‍ژئواکوتوریستی) باچان توریسم

سلام

گروه گردشگری باچان گشت ( باچان توریسم) یک گروه ژئواکوتوریستی بوده که با توجه به تحصیلات اعضای گروه، در زمینه جاذبه های زمین شناسی، جغرافیایی، مردم شناسی و مذهبی فعالیت نموده و گرچه نام این گروه به نام باچون(باچان)(نام روستایی است  در 35 کیلومتری جاده فیروزآباد-فراشبند در استان فارس)مزین شده اما با توجه به استعدادهای منطقه، در آینده فعالیت خود را به شناسایی مناطق بکر مجاور این منطقه گسترش خواهد داد اما